Meer informatie over de erfcoaches en hun werkgebied vindt je op deze website.

De provincie maakt de inzet van de erfcoaches mogelijk. Kijk ook op de provinciale website digitale erfcoach.

Elk jaar bezoeken tientallen klassen van basisscholen melkveebedrijven rondom Enschede. Vooraf wordt in de klas een lesprogramma afgewerkt en dat wordt dan afgesloten met een bezoek aan de boer. De commissie die zich met dit project bezighoudt heeft in overleg met de coördinator besloten om de bezoeken voor komend voorjaar niet door te laten gaan in verband met de perikelen rondom corona.

Wat he’w toch ’n vrömd joar had met den Corona. ’t Lik der op dat ’t hier in Twente blif hangen en dat möw nich hebben. Wie majt hoast niks meer, joa in hoes blieven en as ’t möt köj bosschoppen doon, wal met ’n moondkepke op. Ok oet etten goan is der nich meer biej en alman wil op hoes an met Kesmis. ’t Kost heel wat prakkezeren hoo dat almoal Coronaproof  regeld möt wörden.

’t Is good dat wiej hier in ’t Oosten van ’t laand oonze oale gebroeken nog in staand könt hoolden. Bienoa elken oamnd is ’n Oalen Roop in de wiedte te heuren en heel heel vroger wörden doar kwoaje geesten met votjach. Pas noa 1953 kwam ’t oale gebroek wier vuur ’n droad en Johanna van Buuren hef doar ’n heel mooi gedich oaver maakt in eure Helderse Sproake, dee net eaven aans is as ’t Twents dat wiej hier nog met mekaa kuiert. Völ wille met ’t leazen.

Leida van ‘n Danngoarn

Ne moand veur Muddewinter, as d’n advent begint, Tot weer de daege lengt en Dree koningen der zint,Nemp mennig boerenjongen In ’t noordelijk Twentelaand, Met ’t vallen van den oavend Den hölten hoor’n ter haand. En boaven d’oale putte, Den misschien eeuwen steet, Zink muddeweentershoor’n Zien oald eentonig leed. En hank den blaanken giezel En geet de vos zien gaank, Klinkt uren wied in ’t rone Het klaegen van den klaank.

Zo hef dat wond’re ropen Al eeuwen deur bestoan, Is ’t muddeweenterhoor’nbloazen In ’t Twentelaand verstoan,Langs oale ekenbeume En greunen roggekaamp, As häd de daege kötten En ’t barre weenter kwaamp. Wat zeg den hoor’n oe Twente? Dat Kästied kommen zal? Het fees van de geboorte Van ’t Kindtien in den stal? Ik bid oew, Twentse vèènte, Hoalt ’t oald gebroek in staand En bloast verdan de bosschop Tèèns an den puttenraand. oet verzamelde gedichten van Johanna F. van Buuren

We gaan langzaamaan richting Kerstmis en dan nog een week en het jaar is al weer voorbij. Het was een bijzonder vreemd jaar en dat komt natuurlijk vooral door de Coronapandemie. Het is nog maar 9 maanden geleden dat we voor het eerst te maken kregen met de nare gevolgen van de ziekte en de daarmee gepaard gaande beperkingen. En inmiddels zitten we weer in ‘lockdown’ terwijl het aantal besmettingen maar niet wil dalen. Een zorgelijke ontwikkeling, maar hopelijk volgt komend jaar de omslag. En als het goed is gaan de vaccins ons daarbij helpen.

Afgelopen jaar is er veel tijd gestoken in het provinciale project ‘Toekomstgerichte Erven’. Als erfcoach is de consulent van Stawel bij verschillende bedrijven op bezoek geweest om hen te helpen bij de vraagstukken die er lagen. Op verschillende onderwerpen en thema’s biedt de erfcoach ondersteuning. Een mooie laagdrempelige en onafhankelijke manier waar erfeigenaren, zowel ondernemers als particulieren, graag gebruik van maakten. Ook in 2021 gaan we hier mee door.

Daarnaast heeft de gemeente gewerkt aan twee visies; Visie Landelijk Gebied en de Energievisie. Met name de visie voor het Landelijk Gebied is voor het buitengebied, de ondernemers en haar bewoners erg belangrijk. Stawel heeft via de consulent actief deelgenomen aan de kerngroep die de Visie Landelijk Gebied opstelt. Ook werd deelgenomen aan de projectgroep en is in het bestuur uitleg gegeven over de visie. Daarnaast natuurlijk de Energievisie die veel reuring veroorzaakt. Op welke manier willen we in Enschede duurzame energie opwekken en waar doen we dat dan. Een vraagstuk dat tot veel discussie leidt, niet in de laatste plaats omdat de concurrentie om grond daarbij nadrukkelijk om de hoek komt kijken. De inzet van Stawel daarbij is dat projecten integraal worden uitgevoerd waarbij met name de positie van de landbouw in de directe omgeving van zo’n initiatief nadrukkelijk meegewogen wordt en dat we lokaal zeggenschap houden over projecten. Een mooie manier daarvoor is lokale participatie. In het nieuwe jaar gaan we kijken hoe we dit samen met vertegenwoordigers van de gebieden en de Energiecoöperatie vorm kunnen geven.

Stawel heeft voor het tweede jaar het Lammerinkswönner als uitvalsbasis. Hier houdt de consulent kantoor. Het Lammerinkswönner ligt in het gebied Ledeboerpark/Het Wageler. Hier hebben een zevental organisaties waaronder Stawel de koppen bij elkaar gestoken en hebben een vereniging opgericht. Wageler Samen heet deze nieuwe vereniging. Samen zetten we de schouders er onder om het gebied nog mooier te maken dan het al is, maar ook om er voorbeeldprojecten op te zetten die ook uitgerold kunnen worden naar de hele stad.

Ook komend jaar zetten we ons gezamenlijk in voor de Duurzaamheidsagenda. En dat gaat natuurlijk niet vanzelf. Barbera Lagraauw doet alle coördinerende werkzaamheden en sinds afgelopen augustus heeft zij een tijdelijk dienstverband. We zijn blij dat we mede door een bijdrage van de gemeente dit dienstverband met een jaar hebben kunnen verlengen.

En natuurlijk is er de Twentse Landdag die elke drie jaar gehouden wordt in het gebied en hopelijk kan dat ook weer in 2021. In ieder geval hebben we de subsidiebeschikking van de gemeente al weer binnen.

Terugkijkend is het dus een heel bijzonder jaar geweest vanwege corona. Naast de negatieve aspecten heeft het ons ook met de neus op de feiten gedrukt. De vanzelfsprekendheid der dingen is kwetsbaar. En we zijn ons veel bewuster geworden van onze eigen omgeving. In ons geval dus van de kwaliteit van ons mooie buitengebied. Een extra motivering om ons daar ook in 2021 weer volop voor in te zetten. Iedereen hele fijne feestdagen en een goede, maar rustige jaarwisseling.

Enschede stelt voor het landelijk gebied een visie op waarin staat hoe de gemeente denkt over toekomstige ontwikkelingen. Op 18 november organiseerde de gemeente een online bijeenkomst. Deze was bedoeld om de mening van de mensen te horen over wat er tot nu toe opgeschreven is.

Zo’n 55 personen namen deel aan de bijeenkomst, die startte met een algemene toelichting. Daarna werd in twee rondes in groepjes verdeeld over 4 thema’s verder gediscussieerd. De thema’s waren Landbouw, Groene Pijler, Landgoederen en Bouwen/wonen. Elk thema had een gespreksleider, zo ook Landbouw. Bij dit thema werd aan de hand van stellingen gediscussieerd en dat gebeurde dan ook volop. Vertrekpunt voor de discussie was dat de agrarische sector in Enschede voornamelijk bestaat uit (melk)veehouders die een gangbare bedrijfsvoering hebben. Door middel van een aantal stellingen is er discussie onstaan met enkele complexere vraagstukken:

Stelling: In 2030 is kringlooplandbouw gangbare praktijk

• Definitie van kringlooplandbouw; wat houdt het precies in? Dat is onvoldoende duidelijk. Is kringlooplandbouw een visie of wordt het concreet gemaakt met normen/regels; gaat het om het sluiten van de kringloop op bedrijfsniveau of regionaal of zelfs groter?,
• Kringlooplandbouw is een mooie kreet, maar we maken ons zorgen over de kosten; er moet wel een verdienmodel zijn,
• Kringlooplandbouw betekent meer behoefte aan grond; zonnevelden zijn daarmee in strijd,
• Algemeen: wees zuinig op de boeren die er nog zijn.

Algemeen beeld vanuit de discussie: de wil om te veranderen is aanwezig, maar er moet voor langere tijd duidelijkheid gecreëerd worden en er moet perspectief zijn.

Stelling: Verbreding kan divers worden ingevuld, denk daarbij aan landschapsbeheer, versterken natuur, waterbeheer, recreatie. Waar liggen de kansen?

• De landbouw pakt maatschappelijke taken op door middel van verbreden, maar wat komt er voor terug naast goodwill? Landschapsbeheer, natuur  en waterbeheer; wat kost het en wat levert het op?
• De verbredingsactiviteiten betekent extra werk erbij en kost dus tijd. Dat betekent nog meer uren maken.
• Het is locatie- en ondernemer specifiek. Of het nu gaat om natuurbeheer of om een boerencamping of een B&B, het moet bij de ondernemer passen; kies er niet voor omdat het moet (kramp) maar omdat je gemotiveerd bent (kracht).

Stelling: De enige manier om meer marge op producten te krijgen is verkorten van de keten. Van boer tot bord. Voor de agrarische ondernemers in Enschede liggen hier kansen! Hoe kunnen die benut worden?

• Men ziet kansen om hier meer mee te doen, gemeente kan meewerken als het gaat om vergunningen voor boerderijwinkels, melktap, etc,
• Veel bedrijven doen dit al op kleine schaal, maar dat wordt niet zichtbaar in de statistieken (voorbeeld; boer verkoopt rauwe melk aan klanten),
• Besef wel dat maar een beperkt deel van de consumenten het geld en de motivatie heeft om direct van het erf producten te kopen,
• Het gaat altijd om een combinatie van vermarkting in de directe stedelijke omgeving én het leveren aan de zuivelcoöperatie,
• Verkoop aan huis is mooi, maar kun je ook bundelen, samen optrekken en daardoor dichter bij de consument je producten aanbieden bijvoorbeeld Aanstrekelijk (winkel in Lonneker) of “de Smaakmakers van Twente”,
• Gemeente en Stawel: zet samen een project op, faciliteer, want daar komen wij niet aan toe.

Algemeen beeld vanuit de discussie: Er liggen zeker kansen en die worden ook al benut. Het zal grotendeels ook in combinatie gaan met reguliere afzet. Bundeling en dichter bij de consument brengen. Oproep aan gemeente en Stawel om te stimuleren en te faciliteren.

De avond werd afgesloten met wethouder Jurgen van Houdt aan de tafel in de studio en een samenvatting van de discussieleiders bij de thema’s. Hoewel we meer gewend zijn aan een bijeenkomst in een zaal met een presentatie en een plenaire discussie biedt deze online vorm zeker meerwaarde. In de toekomst zal dit vast vaker ingezet worden om de mening van de bewoners op te halen.